Overigens CMXCV

Bezonken rood. Het was het eerste boek van Jeroen Brouwers dat ik als jongmens las en ik vond het verpletterend. Het verscheen in 1981.

Ik weet niet wanneer ik het verhaal over honger, vuurzongloed, vernedering en vooral als jongen moeten zien hoe je moeder wordt verkracht, geslagen en gebrandschat en dat hij -wat misschien nog het ergste was - zich letterlijk en figuurlijk afwendde van de vrouw die zijn niet moeder niet meer was, voor hem dan.

Ik moest bij het lezen en lang daarna voorl aan mijn moeder denken, aan mijn vader, aan mijn broer, aan alles wat me lief was, in het angstige besef ik dat het morgen over kan zijn, dat veel mensen beulen zijn en - erger nog - dat in velen onzer sadisten schuilen, die toeslaan als de omstandigheden het toelaten.

Bezonken rood. Het is een gruwelijk mooi boek. Ik heb de mens nooit meer vertrouwd toen ik las hoe en de mens is. Brouwers gaat moeder voorlezen.