Overigens CMLXXXVII

Vandaag heb ik gelezen in brieven die Ettty Hilesem schreef vanuit doorgangskamp Westerbork. Ze verpleegde er mensen en schreef in verloren uurtjes, denkelijk des nachts. In een van de zinnen die me troffen zegt ze 'van minuut tot minuut afscheid te nemen  en zich los te voelen van al het uiterlijke'. Morgen dodenherdenking.  Ik denk dat ik dan ook aan haar zal denken. Ik woon bij een kerk, zal het horen als die acht slaat en bij de kerk staat het mounument waar kransen worden gelegd.

Dat gebeurt al in de middag vanwege corona. Bij het lezen van dit bericht wrong er iets. In de brieven van Etty Hillesum gaat het over moed, wilskracht, aanvaarding en lotsverbinding. Ik durf de stelling wel aan dat dit tegenwordig minder is. Dat er geen oorlog is, geen doorgangskamp, geen hongeroedeem, het is zo gewoon, en als er een virus opduikt zijn velen angstig, booswichtig en staan er ineens van die types op om virologen en verpleegkundigen eens duchtig een lesje te leren.

De vrijwilig in Westerbork verblijvende Etty schreef: 'Ik weet dat zij die haten daar hun gegronde redenen voor hebben, maar waarom zouden we steeds weer de gemakkelijkste en de goedkoopste weg moeten kiezen. Ik heb daar zo sterk ervaren hoe iedere atoom haat, aan deze wereld toegevoegd, haar onherbergzamer maakt dan zij al is. En ik meen dan ook, misschien kinderlijk, maar hardnekkig weer iets bewoonbaarder wordt door de liefde waarover eens de Jood Paulus sprak.'