de Republiek (7): Je moet het willen zien, lokaal en (inter)nationaal
Het mooie van de uitdrukking ‘Je moet het wel willen zien’ is de tweeledigheid. Ze suggereert enerzijds dat je de feiten moet accepteren (het is wat het is) en anderzijds dat dromen de toekomstige werkelijkheid zijn (het wordt wat het wordt). Niet alles gaat van vandaag op morgen, overmorgen mag ook, als het nodig is volgende week of over een jaar. En soms duren dingen een generatie, anders waren Keulen en Aken wel op één dag gebouwd. Straks meer. Eerst de politieke werkelijkheid.
De uitslag van de verkiezingen van vorige week voor een nieuwe Tweede Kamer maakt een rechtsliberaal kabinet voor de hand liggend, hoor je allerwegen. De discussie is nu of het trio VVD, D66 en CDA voor GroenLinks of de ChristenUnie moet kiezen om een meerderheid te krijgen. Als één van beide partijen hapt op de macht, is dat een plank mueslibrood respectievelijk een bord linzensoep. Het past niet en leidt tot zelfverloochening. En het frustreert, het kabinet wordt met GroenLinks of ChristenUnie aan boord een knokploeg, waardoor Rutte III zal reminisceren aan Balkenende IV, waarna het voor de huidige minister-president nog een kleine stap is naar de Raad van Commissarissen van ING, een vergaarbak van uitgeregeerde (vice)premiers van liberalen en christendemocraten (nu weer Balkenende en Wijers) en sociaaldemocraten zonder ideologische veren.
De best werkbare optie is dat de cultuur- en sociaaleconomisch verwante partijen VVD, CDA en D66 zich als minderheidskabinet laten beëdigen, met 45,8 procent van de stemmen, goed voor 71 zetels in de Tweede Kamer (en 35 in de Eerste Kamer). Dit betekent dat het kabinet meerderheden moet zoeken, wat in theorie de ene keer met GroenLinks kan (iets met het klimaat of energie) en de andere keer met de ChristenUnie (iets met gezinnen en zorgbehoevenden), maar ook met alle andere fracties in het parlement, kortom, regeren met wisselende meerderheden. De zegeningen van een minderheidskabinet zijn in deze rubriek enkele weken terug (24 februari) al uitgebreid benoemd, refererend aan het kabinet Cort van der Linden, dat een eeuw geleden regeerde (1913-1918), onder leiding van een kneedbare liberaal en met als tot op de dag van vandaag belangrijkste huzarenwerk de Pacificatie van 1917. Een eeuw later mag Rutte met de nieuwe pacificatie aan de slag. Tijdens een gesprek met deze krant bij Van der Valk in Hengelo meldde Rutte enkele jaren geleden dat Cort van der Linden voor hem een voorbeeld is. Na het mislukte avontuur met CDA en PVV (Rutte I) en na de geslaagde stelselherzieningen met de PvdA (Rutte II) kan er nu met CDA en D66 plus wisselende hulptroepen aan urgente heroriëntatie worden gedaan, waarbij, nu we de Nederlandse boosaardigheid en navelstaarderij hebben gehad, de aandacht uit moet gaan naar de versterking van de eerste overheid zijnde de gemeente en van de noodzakelijke overheid zijnde Europa, opdat de Noordzeedelta een landsdeel wordt met voldragen gemeenten die de meeste zaken voor en mét de burger regelen op een machtig continent dat zich losmaakt van bureaucratie en meritocratie teneinde de sociale belangen, de culturele waarden en de bevochten vrijheden van dit deel van de westerse wereld te verdedigen tegen de gevaren uit het verre oosten, het noordoosten en het zuidoosten.
Wie de kernachtige gemeente Twente en de sterke waardengemeenschap Europa lachwekkend vindt, hij of zij bedenke dat je het wel moet willen zien. Nog niet zolang geleden was veel van wat het rechtsliberaal georiënteerde kabinet in de dop nu beoogt voorbehouden aan types in de linkslibertijn georiënteerde hoek, denk aan de agrarisch-biologische revolutie, de grootschalige omschakeling van bruine naar groene energie, de buurtgerichte organisatie van zorgaanbod en de herwaardering van zekerheden bij ziekte, arbeid en oudedagvoorziening – van linkse hobby tot rechtse praktijk. Dat geldt ook voor het in Oss geboren besef dat ruimhartige immigratie alleen kan bij spijkerharde integratie.