De Roskam op Twitter    De Roskam op Facebook   
  • Home
  • Home
  • Nieuws
  • de Republiek, de hoogte van het politieke water bij het kanaalleed

de Republiek, de hoogte van het politieke water bij het kanaalleed

Een verhaal in drie delen, met een epiloog.

I

VROOMSHOOP/GEERDIJK - Er is natuurlijk hier en daar iets mis met de vergelijking, uiteraard, want er zijn altijd verschillen, maar toch is de vergelijking met ‘grondverzet’ in de provincie Groningen in veel opzichten pijnlijk raak als je lijnen trekt met wat er gebeurt in de Vrijstaat Vroomshoop/Geerdijk en omgeving. Aard en schaal mogen verschillen, essentie en ongemak niet. Uit economische motieven is besloten gas te winnen uit de bodem van Groningen en om vergelijkbare economische redenen is het besluit genomen het kanaal Almelo-De Haandrik te verdiepen.

In beide gebieden waren de gevolgen voor de ondergrond in de omgeving rampzalig. Verschuivingen en verzakkingen, huizen die op instorten staan, bewoners die behalve met materiële ook met psychische schade leven. Woningen en gezinnen geruïneerd, en de permanente angst 24 uur per dag dat het wéér kan gebeuren, op een dag of in een nacht. Kinderen voor de zekerheid bij familie ondergebracht. Angst voor elke krakende traptree, piepende plafondplaat of bewegende lampenkap.

Wat ook zielschurend, hartbrekend en geestdodend werkt is wat er na de vaststelling van de rampspoed gebeurde, of juist niet gebeurde. De afweermechanismen van de overheid. Ongeacht of het nou de rijksoverheid betreft, het provinciebestuur is, de regiomastodont of de gemeentelijke overheid, de reactie is altijd voorspelbaar. Nog los van aard, schaal of impact , van oorzaak en gevolg, het is altijd hetzelfde liedje, altoos weer, ons treft geen blaam, maar er komt natuurlijk komt een onderzoek, uiteraard een onafhankelijk onderzoek, met een algemeen gerespecteerd voorzitter, iemand die gewend is commissies te leiden, want de onderste steen zal en moet boven komen, we houden u op de hoogte en doen te gelegener tijd verslag van de bevindingen. Daar hebben de slachtoffers én de samenleving recht op.

Of het nou een vuurwerkfabriek in Enschede ontploft, of er nou aardbevingen zijn in de contreien Groningen of dat het kanaal Almelo-De Haandrik in de Vrijstaat Vroomshoop/Geerdijk en omgeving het op zijn oeverheupen krijgt ,je kunt het uittekenen. Veel onderzoek, wel vermoedens, geen zekerheden, laat staan schuldigen. Het kromme verloop van het recht.

II

Het kanaal Almelo-De Haandrik is medio de negentiende eeuw gegraven. De reden was ook hier het ondernemend perspectief, in casu dat van de afgraving van de woeste gronden, waar turf werd gestoken die moest worden gedistribueerd. Dat kon met vrachtschuiten, toen nog met paarden voortgetrokken, en daartoe werden vanuit de Vrijstaat Vroomshoop/Geerdijk de kanalen naar Almelo, Hardenberg en Zwolle gegraven. Het kanaal naar Zwolle verloor in de loop der jaren aan betekenis, maar de vaarweg naar Hardenberf is zeker na de aansluiting in 1953 op de Twentekanalen en economisch belang toegenomen. Er is in de loop der jaren veel en vaak in geïnvesteerd.

Helder voor de geest staat nog een proefvaart van het transportbedrijf Nijhof-Wassink, met toestemming van de provincie Overijssel, en dat pakte goed uit. Eén van de opvarenden was toenmalig gedeputeerde Klaasen, die meevoer tot Geerdijk. Volgens de directeur van Nijhof-Wassink was de containervaart geslaagd; geen wonder, die directeur heette Schuitemaker en dat is te mooi voor toeval... De boot overbrugde de 35 kilometer van Almelo via Hardenberg naar Coevorden in zeven uur. Nijhof-Wassink opteerde voor negentig transporten per jaar, wat zestienhonderd vrachtwagentransporten zou schelen.

De toename van dit type transporten over water was goed voor het milieu en – uiteraard - voor de economie, want bij dichtslibbende autowegen zouden bredere en diepere kanalen letterlijk goud zijn voor het bedrijfsleven, dus voor het bruto nationaal product en derhalve ook voor welvaart en welzijn ten dienste van mens en maatschappij. De plannen voor het geschikt maken van het kanaal ten behoeve dit type schepen is toen ‘in de week’ gelegd. De prediking van welvaart en welzijn paste wel bij die tijd, de hoogtijaren van Balkenende. ‘Laten we blij zijn met elkaar! Laten wij optimistisch zijn! Laten we zeggen: Nederland kan het weer! Die VOC-mentaliteit, over grenzen heen kijken, dynamiek! Toch?’ ja, dat waren nog eens tijden. Dat de VOC de economie in de zeventiende eeuw aanwakkerde, is duidelijk, dat de VOC ook slachtoffers maakte is minder bekend.

III

Op het altaar van de economie wordt wel eens een ander belang of een dure belofte geofferd. Daar kan een reden voor zijn, want elke vooruitgang heeft een prijs. Dat is zowel een economische als een sociale wet. Om aan beide recht te doen moet linksom of rechtsom de prijs worden betaald die ervoor staat. Om onder meer aan dit principe recht te doen is de overheid uitgevonden. En binnen de overheid de trias politica. De verdieping en versterking van het kanaal Almelo-De Haandrik ten nutte van de grotere schepen is een economisch belang. Bij het ‘uitmesten’ van de vaarweg en ‘oeverslaan’ van nieuwe damplaten is aantoonbaar veel schade aangericht aan huizen in met name de Vrijstaat Vroomshoop/Geerdijk, maar ook zuidwaarts (Daarlerveen) en noordwaarts (Mariënberg/ Bergentheim).

Vanaf het begin van de werkzaamheden gingen huizen ‘wandelen’. De schattingen gaan uit van schade bij 250 tot 350 huizen, waarvan er zeker honderd zijn waar afbraak en nieuwbouw de enige oplossing is, omdat muren en plafonds bewegen, lampen een eigen leven leiden en stukken van het plafond op de grond vallen. Er zijn veel huizen met enorme balken gestut om complete instorting te voorkómen. Ouders hebben kinders bij familie of vrienden ondergebracht. Volwassenen lopen bij artsen, psychiaters en psychologen. Onder maatschappelijke en journalistieke druk is het politiek hot geworden. En daaraan is het te danken het provinciebestuur zich op het dossier heeft gestort.

Epiloog

Het bestuurlijke panacee is dan een diepgravend onderzoek, door erkende bureaus (in dit geval TNO/Deltaris) en een adviescommissie van even hooggeachte als hooggeleerde types (in dit geval advocaat Van de Wetering, die ze in Twenterand goed kennen van een serie rechtszaken over een grondkwestie, want die verloor hij achter elkaar). Het onderzoek van TNO/Deltaris was ook al een grote deceptie voor de bewoners en de lokale belangenstichting. De presentatie van de deskundigen was afstandelijk en bij wijlen hautain, elk woord ademde een grenzeloze achteloosheid, bijna schouderophalend, zonder een greintje ambitie of empathie. En nu komt er weer een vervolgonderzoek! Waarom niet in één keer goed? Twee keer vangen? Rot op met die quasi-deskundigen! Dat is politiek wegduikgedrag.

Laat gedeputeerde Boerman doen wat moet: schades inventariseren en uitbetalen. Er is volgens statennestor Eshuis van het CDA veertig miljoen gereserveerd voor de kwestie Vrijstaat Vroomshoop/Geerdijk en ommelanden. Niks verder onderzoeken, niks oeverloos vergaderen. De schade, het verdriet en de pijn zijn groot, maak het daar in dat Zwolse spiegelpaleis niet erger dan het al is. Eén keer Olasfa is genoeg...

 

 

Deel dit nieuws!