Overigens CII
Ieper. Ik ben er twee keer geweest, heb er gelogeerd, en beide keren scheen de zon, net als toen, want de zon maakt het niets uit, die maakt ons leven mogelijk, maar zal het een rotzorg zijn wat we ermee doen en dat de wereld vier jaar verdonkerde vanwege wat wij de Eerste Wereldoorlog noemen, een oorlog die negen miljoen soldaten en ruim zes miljoen burgers het leven kostte.
Natuurlijk is de 'Last Post' die elke avond klokslag acht klinkt in Ieper imponerend (en) huiveringwekkend, en het bezoek aan het lokale museum wekt óók indruk, vooral de brieven der jonge soldaten. Als je je best doet, dan ruik je, ook al wéét je dat het inbeelding is, het bloed, de stront, het vuur - en van de tranen het zout en van het bitter het kruit.
De leiders van de meest betrokken landen, Merkel van Duitsland en Macron van Frankrijk, herdachten vandaag in het bijzijn van collega-wereldleiders (onder wie Poetin, Trump en Erdohan) de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog van die precies honderd jaar geleden ook formeel werd beëindigd, met handtekeningen in een treincoupé in Compiègne. Ze onthulden twee stenen herdenkingsplaten. We moeten herdenken, maar ondertussen is Huis Europa verdeelder dan ooit in een schokkende wereld.
Bij mij kwam de eerste wereldbrand het meest beeldend en bijtend binnen bij het lezen van 'Oorlog en terpentijn' van Stefan Hertmans, een boek in drie delen, waarvan het middendeel alle verschrikkingen bijna voelbaar maakt, ingebed in lelijke historiën, schone kunsten, diepe geheimen, donkere verlangens - gesublimeerd in de grootvaderfiguur,.
Wereldoorlog-top
In de verwoestende oorlog van 1914-1918 stierven bijna negen miljoen soldaten en meer dan zes miljoen burgers. Morgen begint in Parijs een 'Wereldoorlog-top', waarvoor Macron vele wereldleiders heeft uitgenodigd. Het hoogtepunt zal een ceremonie zijn in de schaduw van de Parijse triomfboog. Deze zal worden bijgewoond door Merkel, de Amerikaanse president Donald Trump, de Russische president Vladimir Poetin, de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en vele andere staats- en regeringshoofden.