Overigens LXXII

Met de fotografie van Peter Martens kwam ik ergens in de jaren tachtig in aanraking. Ik las vandaag bij toeval, bladerend in mijn aantekeningen en knipsels, dat hij in 1988 de Zilveren Camera won en later ook internationale prijzen, tot en met World Press-onderscheidingen. Ik zou hem een sociaal-realistisch fotograaf willen noemen, journalistiek van het grote tafereel waarin elk detail betekenis heeft. Cees Elzenga avant la lettre.

De schrijfster Renate Dorrestein ging geregeld met hem mee, als metgezel en verslaggever. Ook daar heb ik knipsels van. Dorrestein en Martens wilden het leven puur en rauw vereeuwigen, wat vaak leidt tot pijnlijk mooi. Ze schreef boeken die ook sociaal-realistisch waren, waar ik van in de greep geraakte toen ik 'Ontaarde Moeders' las, vermoedelijk mede omdat het zich ten dele bij het klooster in Sibculo afspeelde. Schrijven is ook fotograferen.

Martens ging in 1992 dood, het jaar dat Dorrestein in het lege land tussen Westerhaar en Kloosterhaar haar 'Ontaarde Moeders' schreef. Dorrestein is dit jaar gestorven, na een onverbiddelijke ziekte. Ze zei in een 'afscheidsinterview' in het AD dat de route emotioneel is en de bestemming ongewis: 'Maar natuurlijk lukt het mij om dood te gaan.' Zoals ze Martens in de NRC citeerde: 'Waarom hij wel en ik niet, denk ik als ik iemand in de ellende zie.'