Overigens LXIII
Als twintiger maakte ik een reis naar Indonesië, uiteraard alleen, want reizen in gezelschappen zijn vreselijk. Van de vier eilanden die ik bezocht maakte Sulawesi de meeste indruk, meer dan Sumatra, Java en Bali. Ik word er, uiteraard vanwege de bevende wateren en de heersende orkanen, die afgelopen dagen hele dorpen tegen de grond schoven, gebouwen deden instorten, met vele duizenden doden ten gevolge, wéér naar toe gezogen; die reis leek gisteren, een mystieke ervaring incluis.
Ik moet er de hele dag bij vlagen aan denken. Heinneringen komen boven. Ik zal een week of drie op het eiland zijn geweest, schreef erover in een schriftje, maar dat ben ik kwijt sedert een soort tsunami die vier jaar geleden in mijn hoofd huishield, zoals veel andere paperassen (wat ik een schoon woord vind), maar ik krijg uit de ongeregelde opslag steeds meer terug van wat ik thuis bewaarde. Sulaewsi (mijn opa hield vol dat ik op Celebes was geweest) associeer ik vooral met een paar overnachtingen.
No ben ook nog de naam kwijt van de woningen en de mensen waar ik logeerde, eigenlijk gegeneerd, want kosteloos, ze wilden niets terug voor mijn logement. Hoe heetten die huizen op palen gebouwd in de vorm van schepen nou toch ook alweer? Het idee was in elk geval dat bij overstromingen en aardbevingen de goden zouden zorgen dat ze zo weg konden varen, met huis en haard. Ha, ik heb het. Ik verbleef in een Toradja-huis. Gek, of toch God, aldaar Puang Muta, dat zo'n woord na een Herfstbok zomaar komt aanwaaien in je hoofd. Nu ik dit schrijf komen de herinneringen bij flarden.
Ik heb daar toen 'live' een crematie meegemaakt, waarbij mannen en vrouwen en volgens mij ook kinderen een lijk in doeken gewonden op een bamboematras vol bladeren door het botendorp troonden, afwisselend monkel-zingend en weemoed-klagend, richting een plek buitenaf, alwaar het lichaam aan de vlammen van een brandende houtstapel werd geschonken, klaar voor de reis die de aluk to dolo voorschrijft. Dat was die mystieke ervaring. Een paar dagen bleef ik er nog en kon met moeite een handvol roepies aan mijn gastgezin kwijt, want dat hoefde niet, Puang Matua zou alles geven. Ik kan er niet bij dat daar alles vernietigende aardbevingen en overstromingen bij horen.