de Republiek (1): verkiezingen (tegenwoordig) voor de vaak

Het overkomt je, als een flits, dat je denkt: waarom vermag de verkiezingsstrijd of wat daarvoor moet doorgaan niets los te maken, waarom interesseert al dat gedoe je hoegenaamd niet, beter gezegd, raakt het je niet, maakt het enthousiast noch boosaardig. Het is toch niet niks een nieuwe Tweede Kamer te kiezen. Dat is waar, maar het schuurt – verkiezingsstrijd is kijkcijferamusement, een ideaal omvat 140 tekens. De belangrijkste debatten vinden plaats in de vragenuurtjes, met de nabetrachting en het commentaar - hoe snediger hoe beter - in de avondshows bij de petertjes de vries en paayende zeikerds.

De desinteresse voor deze dagelijkse rituelen heeft bij overdenking en doorschouwing te maken met het politieke metier als zodanig. Er zijn geen politici meer, alleen mannetjes en vrouwtjes die van de eerste tot en met de laatste lettergreep teksten opdreunen waaraan alles wat ermede te maken heeft gemaakt is, gespindokterd, leeggelopen en bijgevuld – teksten die klinken naar hun inhoud: wanhopig, gekunsteld, aangevreten; het is het verval van een system dat ooit werkte, het stinkt omdat al het leven eruit is geknepen, de hartklop weg; het reutelt nog wat; de politieke retoriek verspreidt de geur van de ontbinding. Soms denk je dat iemand nieuw elan brengt, maar dat blijkt een klavertje retorica te zijn; een trucje.

Als je de B-acteurs ziet die met Pechtold, Roemer, Buma, Rutte worden aangesproken, ga je verlangen naar de tijd dat ze Van Mierlo, Marijnissen, Lubbers en Bolkestein heetten. Om nog maar te zwijgen van Den Uyl, Van Someren, de beide Gaayen Fortman en Bakker, die óók gemaakt werden, maar desondanks minder gemaakt waren, want nog een geloof hadden in een socialistisch paradijs, een liberaal eldorado, een eerlijk-vreedzame samenleving of een communistische helstaat 

Opa, vertel nog eens van vroeger toen alles beter was, mooier en spannender, is het dat? Wellicht speelt het mee, wie zal het tegenspreken, maar in de verhitte en versnelde dagen die we meemaken is de verleiding wel erg groot de conclusie te trekken dat politiek er minder toe doet als het om de politiek gaat. Politiek staat niet meer voor schoonheid, perspectief, vergezicht en ideale samenleving en voor mensen die daar een aantal jaren hun best voor willen doen, zoals een ander in het bestuur van de voetbalclub plaatsneemt omdat zoonlief er lid is of van een schoolbestuur omdat dochterlief er lessen volgt.

Politiek is nu een tussendoorbaantje, staat wel kek op je curriculum vitae, in de drang naar iets hogers, in de zin van iets beter betaalds, iets waarbij je er echt toe gaat doen, als opperhoofd bij of als commissaris van een bank (Zalm van de VVD, Wijn van het CDA, Kok van de PvdA), een zorgverzekeraar (Van Boxtel van D66) een accountantsmoloch  (Bos van de PvdA) of een bedrijfven van nationale trots (Eurlings van het CDA en weer de krullenkoning van D66). En als je als minister of staatsecretaris voortijdig weg moet omdat je de kluit belazerd hebt, kun je altijd nog in een rechtscollege met leden van onbesproken gedrag worden gefileparkeerd (Donner van het CDA en recent nog Teeven van de VVD).

Nu al vraagt men zich af waar tamelijk kleurloze en zieltogende types als Pechtold en Buma straks, als ze geen premier en vicepremier worden, gaan burgemeesteren of iets ander eervols gaan doen (we leven in een land dat kapot gaat aan de grote hoeveelheid eervolle functies in de wondere wereld van semiambtelijke adviescolleges en bestuurlijke glijcommissies), terwijl Rutte als hij niet nog eens een letterlijk de veel belovende premier kan worden de nieuwe Juncker wordt, omdat hij beter met Merkel kan dan Lubbers met Kohl kon.

Volgende keer in de Republiek: het gaat altijd om de minderheid